Hocalı katliamı nedir, ne zaman oldu?

Üzerinden 26 yıl geçen Hocalı katliamı Türkiye'nin dört bir yanından anılıyor. Karabağ Savaşı sırasında meydana gelen Hocalı katliamı araştırılmaya devam ediyor.  İşte Hocalı katlimanın detayları..

 Hocalı katliamı nedir, ne zaman oldu?

Hocalı Katliamı, Karabağ Savaşı sırasında 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasında yaşanan ve Azeri sivillerin Ermenistan'a bağlı kuvvetler tarafından toplu şekilde öldürülmesi olayıdır.

1988'de başlayan Azeri ve Ermeni halkı arasındaki Karabağ Savaşı devam ediyordu. Azerbaycan Cumhuriyeti'nin Dağlık Karabağ bölgesinin en önemli tepelerinden birisindeki Hocalı kasabası Ermeni güçleri için önemli bir askerî hedef niteliği taşıyordu. Ermeni güçlerinin 1991'in sonlarına doğru ablukaya aldığı Hocalı, 936 kilometrekarelik alana sahip, 2 bin 605 ailenin, 11 bin 356 kişinin yaşadığı bir kasabaydı. Aralık 1991'de Karabağ'ın başkenti olarak kabul edilen Hankendi şehrini işgal eden Ermenilerin bir sonraki hedefi Hocalı oldu. Hocalı'nın etrafındaki bütün köy ve yolları işgal eden Ermeniler, kasabanın diğer illerle karayolu bağlantısını kesti.

1992'de Ocak ayının başlarından itibaren elektrik verilmeyen Hocalı'nın savunması sadece hafif silahlara sahip yerel savunma güçleri ve az sayıdaki milli ordu askerinden ibaretti. 25 Şubat 1992'den itibaren Hocalı'ya üç koldan saldırıya başlayan Ermeniler, Sovyet Rus ordusunun 366. motorize alayının bütün araçlarını kullanarak şehri iki saat boyunca top ve tank ateşine tuttu. Azeri resmî kaynaklarına göre, 1992 yılında Ermeni güçleri 25 Şubatı 26 Şubat'a bağlayan gece Hocalı kasabasının giriş ve çıkışını kapadılar. Saldırıdan bir gün sonra ise hafızalardan yıllarca silinmeyecek "Hocalı Katliamı" yapıldı. 26 Şubat 1992'de tarihe kara bir leke olarak geçti. Azerbaycan'ın Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı köyünde yaşananlar her yıl 26 Şubat'ta anılıyor.Resmi verilere göre, Hocalı Katliamı'nda savunmasız durumdaki 106'sı kadın, 70'i yaşlı, 63'ü çocuk olmak üzere 613 Azerbaycan vatandaşı hayatını kaybetti. Katliamdan 487 kişi ağır yaralı olarak kurtuldu, Ermeni güçleri, bin 275 kişiyi esir aldı, bunların 150'sinden bugüne kadar haber alınamadı.

Eski ASALA eylemcilerinden Monte Melkonyan, Hocalı'ya yakın bölgede Ermeni askeri birliklere komutanlık yapmış ve katliamdan bir gün sonra Hocalı çevresinde gördüklerini günlüğünde anlatmıştır. Melkonyan'ın olümünden sonra, Markar Melkonyan kardeşinin günlüğünü Benim Kadeşimin Yolu (My Brother's Road) başlığıyla ABD'de çıkardığı kitapta Hocalı Katliamı şöyle tasvir ediliyor:

“Bir gece önce akşam 11 civarında, 2.000 Ermeni savaşçısı, Hocalı'nın üç tarafındaki yüksekliklerden ilerleyerek, kasaba sakinlerini doğudakı açılışa doğru sıkıştırmışlar. 26 Şubat sabahına kadar mülteciler Dağlık Karabağ’ın doğusuna ulaşmış ve Azeri kenti Ağdam'a doğru inmeye başlamışlar. Buradaki tepeciklerde yerleşen sivilleri güvenli arazide takip eden Dağlık Karabağ askerleri onlara ulaşmışlar. Mülteci kadın Reise Aslanova İnsan Hakları İzleme Örgütüne verdiği açıklamada "Onlar sürekli ateş ediyorlardı" diye konuşmuştu. Arabo'nun savaşçıları daha sonra uzun zaman kalçalarında taşıdıkları bıçakları kınlarından çıkararak bıçaklamaya başlamışlar”

İnsan Hakları İzleme Örgütü, Hocalı Katlimı’nı Dağlık Karabağ Savaşı içerisinde yapılan en büyük katliam olarak niteledi. Azerbaycan Parlamentosu katliamın "soykırım" olduğunu ilan etti.

İnsan Hakları İzleme Örgütü İcra Direktörü, sivil ölümlerden Karabağ Ermeni güçlerinin doğrudan sorumlu olduğunu belirtti. Azeri güçlerin sivillerin kaçışını engellediğine ve sivillere ateş açtığına dair argümanı destekleyen herhangi delilin içermediğini ifade etti.

Dışişleri Bakanlığı'ndan Hocalı Katliamı'na kınama

Hocalı Katliamı'nın 26’ncı yıl dönümü vesilesiyle Dışişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada;

"Ermenistan Cumhuriyeti birlikleri tarafından, 26 Şubat 1992 tarihinde Azerbaycan’ın Yukarı Karabağ bölgesinde Hocalı şehrine düzenlenen saldırıda, kadın ve çocuklar dahil yüzlerce Azerbaycan vatandaşı katledilmiş ve yaralanmış, binden fazla insan da esir alınmıştır. Kayıpların akıbeti ise bugüne kadar öğrenilememiştir. Sivil halka yöneltilen bu insanlık dışı saldırganlık, tüm dünya kamuoyunun hafızasına kazınmış ve vicdanlarda derin yaralar açmıştır. Bugün halen Azerbaycan topraklarının beşte biri Ermenistan’ın işgali altındadır. Bir milyondan fazla Azerbaycanlı kendi ülkesinde mülteci olarak yaşamaktadır. Türkiye olarak Azerbaycanlı kardeşlerimizin bundan 26 yıl önce Hocalı’da karşı karşıya kaldıkları hunharca saldırı ve katliamı her zaman kalbimizin en derinlerinde hissediyor, bu acıyı paylaşıyoruz. Bu katliamı ve Azerbaycan topraklarının yıllardan beri devam eden işgalini şiddetle kınıyoruz. Bu trajedide hayatını kaybedenlere Allah’tan rahmet diliyor, tüm Azerbaycanlı kardeşlerimize en samimi başsağlığı dileklerimizi bir kez daha sunuyoruz" denildi.