Engelli çocuğu olan anneler için erken emeklilik şartları neler 2019?

Her vatandaşın hayali kuşkusuz emekli olabilmek. Günümüzde erken emekli olmak her ne kadar hayal olsa da bazı durumlarda devlet erken emeklilik hakkı tanıyor. Peki ya engelli çocuğu olan anneler emekli olabilir mi, nasıl emekli olabilir? Engelli çocuğu olanların erken emekli olabilmeleri ile ilgili detaylar haberimizde.

Engelli çocuğu olan anneler erken emekli olabilir mi?

Sosyal güvenlik mevzuatında, engelli çocuğu bulunan annelere yönelik erken emeklilik hakkı bulunuyor. Başka birinin sürekli yardımına muhtaç çocuğu bulunan annelerin erken emeklilik hakkından yararlanabilmek için çocuğunun sağlık durumunu belgelendirmesi gerekiyor. Bunun için de Sosyal Güvenlik Kurumu’nca (SGK) yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucularından sağlık kurulu raporu alması gerekiyor. Erken emeklilik için, bu raporun alındığı tarihten itibaren çalışılan süreler dikkate alınıyor. Kanuna göre, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli çocuğu bulunan kadınların prim ödeme gün sayılarına 4’te 1 oranında ilave yapılıyor. Dört yıl çalışması olan kadınlar 5 yıl, 10 yıl çalışması olan kadınlar ise 12.5 yıl çalışmış gibi kabul ediliyor.

Kadın sigortalıların prim gün sayılarına 4’te 1 oranında ilave yapılabilmesi için öncelikle bu durumun SGK tarafından yetkilendirilmiş sağlık hizmet sunucularınca düzenlenmiş sağlık kurulu raporu ile belgelendirilmesi gerekiyor. Ardından bu raporun SGK sağlık kurullarınca değerlendirilmesi sonucu çocuğun başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede ağır engelli olduğunun tespit edilmesi koşulu aranıyor. Kadın çalışanlara bu hak 1 Ekim 2008 tarihinde tanındı. Dolayısıyla engelli çocuğu bulunan kadınların prim günlerine ilave işlemi, 1 Ekim 2008 tarihinden sonraki çalışmaları için gerçekleştiriliyor. Diğer bir husus da ilave edilecek sürenin tespitinde SGK sağlık kurulu kararında belirtilen tarihin dikkate alınması.

Engelli çocuğu olan anneler için erken emeklilik şartları neler?

Ağır engelli çocuğu bulunan anne aynı zamanda yıpranmaya tabi bir işte çalışmışsa, örneğin 2008 öncesi ve sonrasında radyasyona tabi işte çalıştığı için ayrıca fiili hizmet süresi zammı hakkı bulunuyorsa, ilave edilecek ek süresi ayrı ayrı hesaplanıp eklenecek. Ancak, engelli çocuğu dolayısıyla ilave edilecek ek süre hesabında, radyasyonlu işte çalışmasından dolayı kazandığı fiili hizmet süresi zammı dikkate alınmayacak.

2008 yılında yapılan değişiklik uyarınca, fiili hizmet süresi zammının yarısı yaş haddinden indirilebiliyor. Yaş haddinden indirilebilecek süre çoğu sigortalı için 2.5 yıl ile sınırlı. Ayrıca, yaş haddinden indirim yapılabilmesi için 2008’den sonra bu kapsamdaki çalışmaların en az 3600 gün olması gerekiyor.

Engelli çocuğu bulunan annelere ise pozitif ayrımcılık yapılıyor. Söz konusu annelerin, prim gün sayısına ilave edilen sürenin tamamı yaş haddinden indiriliyor, süre sınırlaması uygulanmıyor. Örneğin, 1 Ocak 2009’da aldığı raporla çocuğunun bakıma muhtaç olduğunu belgeleyen anne, 9 yıl, yani 3240 prim günü çalışmışsa, bunun 4’te 1’i olan 810 gün toplam prim süresine ilave ediliyor. Ayrıca emeklilik yaş haddinden de 810 gün, yani 2 yıl 3 ay indiriliyor. Bir başka ifadeyle, normal süresinden 2 yıl 3 ay önce emeklilik hakkı elde ediliyor.

Bakıma muhtaç engelli çocuğu bulunan annelere tanınan bu haktan yararlanmak için kadın sigortalının işçi, memur veya esnaf olması fark etmiyor. Hatta hiçbir işte çalışmadığı halde isteğe bağlı sigorta yaptıran kadınlar da bu haktan yararlanarak erken emekli olabilir. Evlatlık edindiği çocuğu bakıma muhtaç derecede ağır engelli olan kadın sigortalılar da erken emeklilik hakkından yararlanabilirler.

2019 Erken emeklilik şartları nelerdir?

Doğum borçlanması

Doğum yapan kadınlar her bir çocuk için 2 yıl (760) gün prim borçlanması yapabilir. 3 çocuğa kadar kullanılabilen doğum borçlanması ile ilgili en çok unutulan ya da bilinmeyen detay; doğum borçlanmasından faydalanabilmek için doğumdan önce sigorta girişinin olması koşuludur. Yani çocuk doğurduktan sonra çalışma hayatına başlayan ve sigorta girişi de bu dönemde başlayan kadınlar doğum borçlanmasında bulunamaz. Ayrıca bu 1 doğum için 2 yıl prim gün sayısı olarak kabul edilir. Emeklilik yaşını geri çekmenize yaramaz.

Askerlik borçlanması

Askerlik boyunca erkekler askerlik borçlanmasında bulunabiliyor. Er ve erbaş olarak ya da yedek subay okulunda geçen sürelerini emeklilik için borçlanabiliyorlar. Doğum borçlanması gibi askerlik borçlanması da prim gününüzü doldurmanız konusunda fayda sağlar.

3600 günden emeklilik

15 yıllık prim ödemesini tamamlayan kadın ve erkek sigortalı çalışanlar istenilen şartlara uygunluk olması durumunda 3600 gün üzerinden emeklilik talep edebilir. Burada en önemli detay ilk işe giriş tarihinizin 8 Eylül 1999 tarihi öncesinde olmasıdır. Eğer bu şarta uygunluk gösteriyorsanız en yaklın SGK şubesine şahsen başvurarak 3600 günden emekli olma yaşınızı da öğrenmenizi tavsiye ediyoruz.

Malulen ve engellilik durumundan emeklilik

Hangi meslek kolunda olursa olsun sağlık durumunuz çalışmanıza engel oluyorsa, yasada belirlenen koşullara uygunluk gösteriyorsanız prim durumuna takılmadan malullen emekli olabilirsiniz. İşinizi yapmaya engel bir sağlık sorununuz varsa SGK'nın belirlediği devlet hastanesinden alacağınız heyet raporu ile (oranlarla geçerlilik veriliyor) erken emekli olabilirsiniz. Örneğin; şeker hastalığı, kalp rahatsızlıkları gibi çalışmanızı zorlaştıracak hastalıklarınız varsa SGK'ya başvurarak işlemleri başlatabilirsiniz.