Brexit ne demek? Brexit anlaşması Türkiye’yi etkileyecek mi?

İngiltere'de Brexit Bakanı Dominic Raab istifa etmesinin ardan Brexit’in anlamı araştırılmaya başladı. İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkışının kısaltması olan Brexit, hakkındaki tüm detaylara haberimizde yer verdik.

Brexit ne demek? Brexit köken olarak anlamı nedir?

Birleşik Krallık'ın Avrupa Birliği'nden ayrılması, kısaca Brexit olarak tanımlanıyor. Britanya'nın (Birleşik Krallık) ilk iki harfi (Br) ile exit (çıkış) kelimesinin birleşmesinden oluşan Brexit, İngiltere'nin Avrupa Birliği'nden çıkması anlamına geliyor. İngiliz basınında Avrupa Birliği'nden ayrılmak istemeyenler tarafından Britain ve İngilizce kalmak anlamına gelen Remain kelimeleri birleştirilerek Bremain ifadesi kullanılıyordu.

Daha önce Yunanistan için de kullanılan Grexit (Greece-exit) Yunanistan'ın Euro bölgesinden çıkma isteğini özetleyen bir tanım olarak ortaya çıktı. Grexit terimi Citigroup şef ekonomisti Willem H. Buiter ve aynı grupta çalışan Ebrahim Rahbari tarafından 2012 yılında ortaya atılmıştı. İkili Grexit ile euro'ya veda edip eski para birimine dönmesi durumunda Yunanistan'ın ticarette ve turizmde olumlu etkiler ile karşılaşıp, ekonomisini ferahlatacağı iddiasında bulunmuştu.

Brexit referandumu, anlaşması nedir?

İngiltere, 23 Haziran 2016'da yapılan referandumla AB'den ayrılma kararı almıştı.  AB ile İngiltere arasında Haziran 2017'de başlayan müzakerelerde taraflar, geçen yılın sonunda İngiltere'nin AB bütçesine taahhütlerinden kaynaklanan yüklü bir ayrılık ücretinin ödenmesi ile vatandaş haklarının da aralarında yer aldığı bir dizi konuda ön anlaşmaya varmıştı. Taraflar, AB üyesi İrlanda Cumhuriyeti ile İngiltere'ye bağlı Kuzey İrlanda arasında fiziki sınır getirmeyecek bir çözüm üzerinde ise kesin anlaşmaya varamamıştı. Müzakerelerin sonunda bir anlaşmaya varılsa da varılmasa da İngiltere 29 Mart 2019'da AB'den resmen ayrılacak. İngiltere'yi 2020 yılının aralık ayı sonuna kadar AB kurallarına tabi kılacak bir "geçiş süreci" öngörülüyor.

İlk Brexit referandumu ne zaman yapıldı?

Bu konudaki ilk referandum 1975'te yapıldı, seçmenlerin %67'si üyeliğin devam etmesi yönünde oy kullandı. 2016'da bir kez daha referanduma gidildi ve seçmenlerin %52'si Avrupa Birliği'nden çıkılması yönünde oy verdi. Brexit referandumundan sonra Birleşik Krallık Başbakanı David Cameron istifa etti. 2016 özellikle Brexit tartışmaları nedeniyle Avrupa Birliği (AB) açısından gergin geçti. Dönemim İngiltere Başbakanı David Cameron, şubat ayında yapılan AB Liderler Zirvesi'nde, AB'de kalmak için gerekli anlaşmaya vardığını, referandumda bu yönde kampanya yapacağını söyledi. Ancak 23 Haziran'daki referandumda halk, AB'den çıkılması yönünde oy verdi. Birliğin en güçlü ülkesi Almanya, aşırı sağcıların zaferi anlamına gelen Brexit kararını, "derin bir yara" olarak değerlendirdi. İlk kez bir üye, Birlikten çıkma kararı alırken, AB'nin geleceği de sorgulanmaya başlandı. İngiltere tarihi referandum sonrası Avrupa Birliği'nden (AB) ayrılma kararı aldı. Referandumdan ayrılık kararının çıkmasının ardından Brexit kelimesi gündeme geldi.

Brexit anlaşması Türkiye’yi etkileyecek mi?

İngiliz kabinesinin üzerinde uzlaşmaya vardığı Brexit anlaşma taslağında ise Türkiye vatandaşlarının Birleşik Krallık'ta iş kurmasına izin veren Ankara Anlaşması'nın akıbetıne yönelik herhangi bir ifade yer almıyor. Ancak hukuk uzmanları, bu imkan Ankara Anlaşması kapsamında tanındığı için İngiltere'nin AB'den ayrılmasıyla birlikte anlaşmanın da geçersiz olacağını söylüyor. İngiltere, Türkiye ile Avrupa Ekonomik Topluluğu (AET) arasında 1963 yılında imzalanan Ankara Anlaşması'nın hizmetlerin serbest dolaşımına ilişkin düzenlemesini uygulayan tek AB üyesi. Brexit sürecinin tamamlanmasının ardından Ankara Anlaşması ile tanınan iş vizesi uygulamasının devamı için Türkiye ile İngiltere arasında ayrı bir anlaşma yapması gerekiyor. Taslak anlaşma kabul edilsin ya da edilmesin İngiltere, 29 Mart 2019'da AB üyeliğinden çıkmış olacak. Ancak Aralık 2021'e kadar mevcut durumun devam edeceği bir geçiş süreci öngörülüyor. Bu dönemde ilişkilerin, İngiltere halen AB üyesiymiş gibi devam etmesi bekleniyor. Bununla birlikte, İngiltere'nin 29 Mart 2019'dan itibaren Türkiye vatandaşlarından Ankara Anlaşması kapsamında vize başvurusu almaya devam edip etmeyeceği ile belirsizliğini koruyor.

İngiltere'de Brexit istifası