Tüyler ürperten tarama sonuçları: Türkiye'de her 8 kişiden birinde risk tespit edildi

Sağlık Bakanlığı’nın son verilerine göre, kalp ve damar hastalıkları dünya genelinde her yıl yaklaşık 18 milyon insanın ölümüne yol açarak en önde gelen ölüm ve engellilik nedeni olmaya devam ediyor. Türkiye’de ise Bakanlık tarafından yürütülen “Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” kapsamında, 1 Kasım 2024-14 Nisan 2025 tarihleri arasında aile hekimliklerinde 2 milyon 483 bin 467 kardiyovasküler risk değerlendirmesi gerçekleştirildi. Bu taramalar sonucunda 317 bin 776 kişide kalp ve damar hastalığı riski tespit edildi.

Kalp ve Damar Hastalıklarının Risk Faktörleri
Kalp ve damar hastalıklarını tetikleyen başlıca davranışsal risk faktörleri arasında sağlıksız beslenme, yetersiz fiziksel aktivite, tütün kullanımı ve alkol tüketimi yer alıyor. Bu faktörler, yüksek tansiyon, yüksek kan şekeri, yüksek kolesterol ve obezite gibi sağlık sorunlarını ortaya çıkararak hastalığa yakalanma riskini artırıyor. Özellikle birden fazla risk faktörünün bir arada bulunması, bireyin riskini katlanarak yükseltiyor. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre, uygun yaşam tarzı değişiklikleri ve risk faktörlerinin kontrol altına alınmasıyla kalp ve damar hastalıklarına bağlı ölümlerin %75’inden fazlası önlenebilir.

Türkiye’nin Önleme ve Kontrol Stratejisi
Sağlık Bakanlığı, kalp ve damar hastalıklarıyla mücadele için kapsamlı bir strateji yürütüyor. “Türkiye Kalp ve Damar Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı” ile risk faktörlerinin azaltılması, erken teşhis, etkili tedavi ve düzenli takip süreçleri, aile hekimliklerinden başlayarak tüm sağlık hizmetlerinde entegre bir şekilde yönetiliyor. Program kapsamında, 40 yaş ve üzeri bireylerin kardiyovasküler risk değerlendirmesi aile hekimleri tarafından yapılıyor. Bu süreçte kişinin yaşı, cinsiyeti, sigara kullanımı, kan basıncı ve kolesterol seviyeleri gibi veriler analiz edilerek, 10 yıl içinde ölümcül bir kalp ve damar hastalığı geçirme olasılığı hesaplanıyor. Elde edilen sonuçlara göre kişiye özel danışmanlık ve tedavi planı sunuluyor.

6 Ayda 2.5 Milyon Taramada 317 Bin Riskli Vaka
Aile Hekimliği Sözleşme ve Ödeme Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikle, 1 Kasım 2024’ten itibaren aile hekimliklerinde yoğun bir tarama süreci başlatıldı. 14 Nisan 2025’e kadar gerçekleştirilen 2 milyon 483 bin 467 değerlendirmede, 317 bin 776 kişide kalp ve damar hastalığı riski tespit edildi. Bu bireyler, Sağlıklı Hayat Merkezleri’nde sağlıklı beslenme, fiziksel aktivite, sigara bırakma ve stres yönetimi gibi konularda ücretsiz danışmanlık hizmetlerinden yararlanmaya başladı.

Bakanlıktan Kalp Sağlığı İçin Öneriler
Sağlık Bakanlığı yetkilileri, kalp ve damar hastalıklarından korunmak için vatandaşlara şu önerilerde bulunuyor:
İşlenmiş gıdalardan uzak durulmalı, tuz tüketimi azaltılmalı.
Sigara ve alkol kullanımı bırakılmalı.
Haftada en az 150 dakika orta düzeyde egzersiz yapılmalı.
Uyku düzeni korunmalı ve stres yönetimi için adımlar atılmalı.